Jak reagować, gdy dziecko się boi? 7 błędów, których warto unikać
Jak reagować, gdy dziecko się boi? 7 błędów, których warto unikać
Lęk u dzieci to naturalna część rozwoju. Strach przed ciemnością, potworami, rozłąką z rodzicem czy nawet śmiercią – to wszystko może pojawiać się na różnych etapach dorastania. Kluczowe pytanie brzmi: jak rodzic powinien reagować, gdy dziecko się boi?
Specjaliści pracujący z dziećmi i młodzieżą, podają wiele cennych wskazówek. Na ich podstawie przygotowaliśmy listę 7 najczęstszych błędów, których warto unikać, by nie pogłębiać dziecięcego lęku, a pomóc dziecku go oswoić.
1. „Nie bój się!” – unieważnianie emocji
To najczęstsza reakcja dorosłych – automatyczne zaprzeczanie lękowi. Tymczasem, jak tłumaczy Paulina Wajser, dziecko naprawdę się boi, a taki komunikat sprawia, że uczy się ignorować swoje emocje i przestaje ufać własnym odczuciom.
✅ Zamiast tego powiedz:
„Widzę, że się boisz. Jestem przy tobie.”
2. Minimalizowanie lęku („To tylko ciemność”, „To przecież nic strasznego”)
Z perspektywy dorosłego wiele dziecięcych lęków wydaje się „głupich” lub „niewielkich”. Ale dla dziecka to realne zagrożenia. Jeśli rodzic bagatelizuje je, dziecko czuje się niezrozumiane i może zacząć ukrywać emocje.
✅ Warto dać dziecku przestrzeń do przeżywania i rozmowy:
„Ciemność może być niepokojąca. Chcesz, żebym została z tobą chwilę?”
3. Straszenie jako metoda wychowawcza
Używanie lęku jako narzędzia do kontroli zachowania – np. „Jak nie zjesz, to przyjdzie baba jaga” – to droga donikąd. Taka strategia utrwala lęki i zaburza poczucie bezpieczeństwa.
✅ Zamiast straszyć, warto tłumaczyć i budować zaufanie.
4. Nadopiekuńczość i wyręczanie dziecka
Rodzic, który w dobrej wierze „toruje” dziecku drogę, np. nie pozwala mu zostać samemu w pokoju czy podejść do rówieśników, odbiera dziecku możliwość doświadczenia, że sobie poradziło.
✅ Odwaga buduje się przez działanie – wspieraj, ale nie wyręczaj.
5. Brak regulacji emocji przez dorosłego
Jeśli rodzic sam wpada w panikę, krzyczy, przewraca oczami lub ignoruje dziecko, przestaje być dla niego bezpieczną bazą. Jak mówi Paulina: „Trzeba najpierw wyregulować siebie, żeby pomóc dziecku”.
✅ Weź oddech. Dopiero potem wspieraj dziecko.
6. Zbyt szybkie „odcinanie” dziecka od wsparcia
Rodzice czasem zbyt wcześnie zostawiają dziecko samo z lękiem: „Już jesteś duży, sam zaśnij”. Tymczasem proces usamodzielniania się musi być stopniowy – np. z „jestem obok” przejść do „jestem w drugim pokoju”.
✅ Małe kroki są skuteczniejsze niż nagłe zmiany.
7. Brak rozmowy o lęku i trudnych tematach (np. śmierci)
Zamiast rozmawiać, dorośli często „zamiatają temat pod dywan” – np. mówią, że dziadek „zasnął na zawsze”, zamiast powiedzieć, że umarł. To tworzy zamieszanie w głowie dziecka i wzmacnia lęk przed nieznanym.
✅ Prawda, wypowiedziana prostym językiem, jest dla dziecka bezpieczniejsza niż niedomówienia.
Jak pomóc dziecku oswoić lęk?
Psycholodzy podkreślają, że najważniejszą rolą rodzica jest towarzyszenie dziecku w emocjach, a nie ich eliminowanie. Lęk może być rozwojowy, potrzebny i naturalny – o ile dziecko nie zostaje z nim samo.
???? Posłuchaj całego odcinka podcastu:
„Jak wychować pewne siebie dziecko? Zacznij od zrozumienia jego lęków”
Dostępny na YouTube i Spotify